بررسی عوامل مؤثر در اعتیاد جوانان 14 تا 29 ساله شهر تهران، براساس نظریة آگنیو

اعتیاد از جمله مسائل اصلی کشور محسوب می‌شود. به دلیل تعدد عوامل اعتیاد و پیچیدگی علل گرایش به آن، نظریة منسجمی در خصوص تبیین این عامل شکل نگرفته و به‌رغم اهمیت، نظریه‌های مطرح در این زمینه، از قابلیت تبیین بالایی برخوردار نیستند. نظریة آگنیو با طرح بحث متفاوت دربارۀ منابع انحراف، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین هدف اصلی این پژوهش آزمون تجربی نظریة آگنیو و میزان توانمندی آن در تبیین اعتیاد است. براساس نظریة آگنیو، «فشار» عامل اصلی انحراف، از جمله اعتیاد است و این عامل منحصر به طبقه یا قشر خاصی نیست. به‌عبارت‌دیگر، منابع فشار ماهیت طبقاتی ندارد و هر فردی (بدون در نظر گرفتن اینکه به چه طبقه یا قشری منسوب باشد) در معرض فشار قرار دارد. آگنیو در پاسخ به اینکه چرا همة افراد تحت فشار به انحراف یا اعتیاد روی نمی‌آورند، مجموعه‌ای از عوامل مداخله‌گر (مانند دین‌داری، اعتماد‌به‌نفس و...) را مطرح می‌کند که احتمال کشانده شدن جوانان را به انحرافات از جمله اعتیاد تقلیل می‌دهد. در این مطالعه 374 نفر برای نمونة تحقیق برگزیده شدند که از این تعداد، 185 نفر را معتادان و 189 نفر دیگر را غیرمعتادان تشکیل می‌دهند. نتایج نشان می‌دهد که توزیع فشار در دو گروه معتادان و غیرمعتادان متفاوت است و روند معکوس دارد. بدین معنی که معتادان در مقایسه با غیرمعتادان بیشتر در معرض انواع فشار قرار دارند. با بررسی متغیرهای مداخله‌گر در دو گروه معتادان و غیرمعتادان به این نتیجه رسیدیم که توزیع این متغیرها در دو گروه معتاد و غیرمعتاد از تفاوت معنی‌داری برخوردار است؛ به‌عبارت‌دیگر، میزان اعتمادبه‌نفس و دین‌داری در گروه غیرمعتادان به مراتب بالاتر از گروه معتادان است.